Abstrakt
Prace badawcze poprowadzono w kierunku analizy uwarunkowań oddziaływania alergennego tekstyliów. Uwagę skoncentrowano na poznaniu przyczyn nadwrażliwości kontaktowej, wywołanej przez włókna i tekstylia, w aspekcie wpływu budowy chemicznej tworzywa włóknotwórczego oraz wpływu budowy morfologicznej i makroskopowej – jako czynnika mechanicznego podrażnienia skóry.
Przedmiotem badań były naturalne włókna białkowe: włókna wełny i włókna z jedwabiu naturalnego oraz włókna syntetyczne – włókna poliakrylonitrylowe, stanowiące substytut włókna wełny w wyrobach włókienniczych oraz włókna poliamidowe – jako substytut włókien jedwabiu naturalnego.
Alergenne oddziaływanie włókien i tekstyliów analizowano również w aspekcie ewentualnych zmian budowy tworzywa włóknotwórczego badanych włókien oraz charakteru ich powierzchni pod wpływem działania czynników zewnętrznych. W badaniach uwzględniono takie czynniki, jak wydzielinę organizmu ludzkiego zwanego tłuszczopotem, w tym pot kwaśny,
alkaliczny, łój skórny oraz oddziaływanie promieniowania słonecznego (promieniowanie UV), ciepła i wilgoci.
W badaniach uwzględniono również możliwość oddziaływania alergennego tekstyliów, jako podłoża korzystnego dla rozwoju roztoczy kurzu domowego.
Nadwrażliwość kontaktową skóry, wywołaną przez włókna i tekstylia oceniono na podstawie dermatologicznego testu działania drażniącego – przy bezpośrednim kontakcie włókien i tekstyliów ze skórąpacjenta oraz immunoenzymatycznej metody ELISA – oznaczenia stężenia antygenu Der p1, w wyciągach z kurzu pobranego z włókien i tekstyliów.
Bibliografia
Kalcklösch M. Wohlgemuth H. Kunze M.: Textilallergie, Umweltreihe Heft 15, Berlin Institut für Analytik und Umweltvorschung e.V, 1999.
Klaschka F.: Textilien und die menschliche Fiktionen Haut, Fakten und eine Situationsbeschreibung aus dermatologischer Sicht, Melliand Textilberichte 3/1994, s. 193-202.
Kuhn D. Paulus J.: Ökotoxikologische Untersuchungsmethoden zur Schadstoffbestimmumg von Textilien, Melliand-Textilberichte, 79(7-8): 1998; 550-551.
Hartman W.D.: Pro und kontra Öko-Label aus human - ökologischer Sicht, Textilverledllung 29 nr. 4, 1994, s. 80-85.
Hundeiker C., Kohl W., Wahle B.: Ausruestungsmittel- ausloeser von Hautirritationen oder Vermittler von Trageeingeschaften?, Melliand-Textilberichte 81(10)2000, s. 858-863.
Bille H.: Formaldehyd in der Textilausruestung- muss das sein?, Melliand-Textilberichte 62: No. 10, 1981, s. 811-817.
Krejci V.: Transfer of chemicals from clothing to skin, Textile-Research-Journal, 52: No. 6, 1982, 370-376.
Rieländer M.: Mehr Chemie als Natur, TW Dermatologie 21, 1991, s. 526-529.
Dornig D.: Verhalten von schadstoffgeprüften Damenstrumpfwaren während des Trageprocesses, Melliand Textilberichte 7-8/ 1995.
Herzog W.: Ist das EG – Umweltzeichen für Textilien realisierbar, Textilverledllung 29 nr. 4, 1994, s. 86.
Frahne D.: Chemie im Kleiderschrank, Textilverledllung 3/4, 2000.
Platzek T.: Wie groß ist die gesundheitliche Gefärdung durch Textilien wirklich?, Melliand Textilberichte 11/1996, s. 774 -778.
Herzog W.: Schadstofffrei nach OeTN 100, Melliand-Textilberichte 73(3):1992; 294-295.
Bertrand U.: Keine gute Masche, Öko-Test Magazin 10/1996.
Wortmann G., Korner A., Peters KP., Buch T., Fohles J., Heese A., Wortmann F-J., Hocker H.: Molecular chemistry allergy and mechanical studies on the skin compatibility of wool, (AIF No. 8713), DWI-Reports No. 115, 1995.
Industries and Asthmagens Associated with Work – Realated Asthma-Occupational health Service.
Elsner P.: Unverträglichkeit am Hautorgan durch Textilien,Textilveredlung, 29(4):1994; s. 98-101.
Lisboa C. Barros A. Azenha A.: Contact dermatitis from textile dyes, Contact Dermatitis 31/1994, s. 9-10.
Wortmann G., Peters K.P., Wortmann F.J.: WOOL ALLERGY – FACT OR FICTION, AUTEX 2009 World Textile Conference, 26-28 Maj, 2009, Izmir, Turcja, s. 955-958.
Hornstein OP.: Textitvertraeglichkeit bei Hautkrankheiten, Melliand-Textilberichte, Nr. 3 (70): 1989; s. 222-227.
Wollina U., Heide M., Muller-Litz W.: Stellen Medizin und Gesundheitswesen neue Anforderungen an die Textilqualitat?, Melliand-Textilberichte, 79(7-8): 1998, s. 552-553.
Kowalski M.: Immunologia kliniczna, Wydawnictwo Mediton, Łód 2000, wyd. 1.
Rozwój odpowiedzi immunologicznej, na podstawie doniesie internetowych: Alberts B., Johnson A., Lewis J., Raff M., Roberts K., Walters P. Molecular Biology of the Cell-Fifth Edition, New York and London: Garland Science, 2002.
Gell P.G.H., Coombs R.R.A., Lachman R.: Clinical Aspects of Immunology, 3rd ed. Oxford, Blackwell Scientific Publications, 1975.
Zmodyfikowana terminologia alergologiczna, Stanowisko Europejskiej Akademii Alergologii i Immunologii Klinicznej (EAACI).
Roitt J., Brostoff J., Male D.: Immunologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, wyd. 2, Warszawa 2000.
Okoniewski M.: Przegld Włókienniczy, 12/1965; 3/1966.
Tomaszewski L., Łysek E.: Przegląd Włókienniczy, nr 2, 1970.
Egerton G.S.: The mechanism of the photochemical degradation of the textile materials, Dyers a colour 65, 1949.
York M., Griffiths H.A., Basketter D.A.: Evaluation of human patch test for the identification and classification of skin irritation potential, Contact Dermatitis 1996, 34, 204-2212.
Basketter D.A., Griffiths H.A., Wang X.M., Wilhelm K., A. McFadden J.: Individual ethnic and seasonal variability in irritant susceptibility of skin: the implication for predictive human patch test” Contact Dermatitis 1996, 35, 208-213.
Fregert S.: Manual of contact dermatitis, 2nd edition, Munksgaard, Copenhagen, 1981.
PN-EN ISO 10993-10:2003 (U), Biologiczna ocena wyrobów medycznych – część 10: Badania działania drażniącego i uczulającego.
PN-ISO 6707-2:2000, Budownictwo – Terminologia – Terminy stosowane w umowach.
Peters R.H.: Textile chemistry. Volume I. The chemistry of fibres, Elsevier Publishing Company, Amsterdam/ London/ New York, 1963.