Słowa kluczowe
właściwości psychometryczne
organizacja
kwestinariusz
kultura bezpieczeństwa
Jak cytować
Abstrakt
W niniejszym artykule zaprezentowano wyniki prac poświęconych skróconej wersji kwestionariusza do pomiaru klimatu bezpieczeństwa. Klimat bezpieczeństwa rozumiany jest jako suma moralnych spostrzeżeń pracowników na temat ich środowiska pracy, stanowi odzwierciedlenie pracowniczej percepcji organizacyjnego systemu zarządzania, z uwzględnieniem polityki, stosowanych praktyk i procedur. Skrócona wersja Kwestionariusza Klimatu Bezpieczeństwa zawiera 50 twierdzeń, które tworzą 10 wymiarów: partycypacja pracowników w sprawy bezpieczeństwa, zachowania bezpieczne, zaangażowanie kierownictwa, modelowanie i wzmacnianie bezpiecznych zachowań w organizacji, zarządzanie ryzykiem w sytuacji wypadku, zaplecze techniczne i ergonomia, tempo pracy i poziom zmęczenia, proces szkolenia w zakresie bhp, atmosfera w miejscu pracy, polityka organizacji w zakresie zarządzania bhp. Badania przeprowadzono w grupie 813 osób.
Wstępne analizy wskazują na satysfakcjonujące własności psychometryczne, a co za tym idzie – KKB-50 można uznać za trafne i rzetelne narzędzie do pomiaru klimatu bezpieczeństwa w organizacji. Wartość współczynnika alfa Cronbacha dla globalnego wymiaru klimatu bezpieczeństwa wyniosła 0,930, zaś dla jego poszczególnych skal wahała się w przedziale 0,67-0,83. Trafność kwestionariusza szacowana przy użyciu współczynników korelacji liniowej r-Pearsona jest na dobrym poziomie (r = 0,84, p < 0,01). Analiza czynnikowa potwierdza jednorodność skal.
Bibliografia
Peters J., Waterman R.: In Search of Excellence. Lesson from Americans Best-Run Companies. Harper Business Essentials, New York 1982.
Deal T.E., Kennedy A.A.: Corporate Culture. The Rites and Rituals of Corporate Life. Addison-Wesley Pub. Co., Reading, Mass 1982.
Wziątek-Staśko A.: Kultura organizacyjna narzędziem kreacji przyjaznego środowiska pracy. Zarządzanie Zasobami Ludzkimi. No. 5, 2017, ss. 9-25.
Srokowski Ł.: Zmienić myślenie o firmie. Zarządzanie kulturą organizacyjną w Polsce. Poltext, Warszawa 2011.
Szwiec P.: Kultura organizacyjna czy kultury organizacyjne? Podstawowe podejścia do kultury organizacyjnej. Przegląd Organizacji. No. 9, 2012, ss. 7-11.
Schein E.H.: Organizational Culture and Leadership. John Wiley & Sons, San Francisco 2010.
Kopczewski M., Pączek B., Tobolski M.: Istota kultury organizacyjnej w zarządzaniu przedsiębiorstwem produkcyjnym, [w:] Knosala R. (red.) Innowacje w zarządzaniu i inżynierii produkcji. Oficyna Wydawnicza Polskiego Towarzystwa Zarządzania Produkcją, Opole 2012, ss. 929-938.
Gherardi S., Niccolini D.: The organizational learning of safety in communities of practice. Journal of Management Inquiry. Vol. 9, No. 1, 2000, ss. 7-18.
Choundhry MR., Fang D., Mohamed S.: Developing a Model of Construction Safety. Culture Journal of management in Engineering ASCE. Vol. 23, No. 4, 2007, ss. 207-212.
Zohar D.: Safety climate in industrial organizations. Theoretical and applied implications. Safety Sci. Vol. 34, No. 1-3, 1980, ss. 99-109.
Cheyne A., Cox C, Oliver A., Thomas J.M.: Modeling safety climate in the prediction of levels of safety activity. Work & Stress, Vol. 12, No. 3, 1998, ss. 255-271.
Cooper MD.: Towards a model of safety culture. Safety Sci. Vol. 36, No. 2, 2000, ss. 111-136.
Cox S., Cox T.: The structure of employee attitudes to safety: A European example. Work & Stress. No. 5, 1991, ss. 93–104.
Neal A.F., Griffin M.A., Hart P.D.: The Impact of Organizational Climate on Safety Climate and Individual Behavior. Safety Science. Vol. 34, No. 1-3, 2000, ss. 99-109. https://doi.org/10.1016/S0925-7535(00)00008-4.
McDonald N., Ryan F.: Constraints on the development of safety culture: A preliminary analysis. Irish Journal of Psychology. No. 13, 1992, ss. 273-281.
Horbury CR., Bottomley DM.: Research into health and safety in the paper industry. Health & Safety Laboratory 1997; IR/RAS/98/2.
Cooper D.: Improving safety culture. A practical guide. John Wiley&Sons, Chichester 1998.
Altmann R.: Understanding organizational climate. Start minimalizing your workforce problems. Engineering and Management. Vol. 147, No. 6, 2000, ss. 31-33.
Milczarek M.: Ocena poziomu kultury bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie. Bezpieczeństwo Pracy. No. 5, 2001, ss. 17-19.
Znajmiecka-Sikora M.: Ocena kultury bezpieczeństwa w sektorze MIŚP na podstawie badań przedsiębiorstw z regionu łódzkiego, [w:] Juźwicka A., Szymańska K., Walecka A. (red.) Nowe spojrzenie na kulturę organizacyjną. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź 2014, ss. 53-62.
Mearns K., Flin R., Gordon R., Fleming M.: Measuring safety climate on offshore installations. Work & Stress. Vol. 12, No. 3, 1998, ss. 238-254.
Milczarek M.: Kultura bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie – nowe spojrzenie na zagadnienie bezpieczeństwa pracy. Bezpieczeństwo Pracy. No. 10, 2000, ss. 17-20.
Stasiła-Sieradzka M., Znajmiecka-Sikora M.: Pracownicza ocena klimatu bezpieczeństwa pracy i jej znaczenie dla ZZL. Kooperacyjny zakres działań w obszarze ZZL i BHP. Zarządzanie Zasobami Ludzkimi. No. 5, 2017, ss. 39-53.
Geller E.S.: The Psychology of Safety Handbook. CRC, Boca Raton 2001.
Studenski R.: Kultura bezpieczeństwa pracy w przedsiębiorstwie. Bezpieczeństwo Pracy, No. 9, 2000, ss. 1-4.
Podgeon NF.: Safety culture: a key theoretical issues. Work & Stress. Vol. 12, No. 3, 1998, ss. 202-216.
Znajmiecka-Sikora M., Boczkowska K.: Analysis of safety culture on the example of selected Polish production enterprises, [w:] Arezes P.M., Baptista J.S., Barroso M.P., Carneiro P., Cordeiro P., Costa N., Melo R.B., Miguel A.S., Perestrelo G. (red.) Occupational Safety and Hygiene IV. CRC Press, Londyn 2016, ss. 349-352.
Kożusznik B.: Zachowanie człowieka w organizacji. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2002.
Guldenmund F.W.: Understanding and Exploring Safety Culture. BoxPress, Oisterwijk 2010.
Boczkowska K.: Ocena poziomu kultury bezpieczeństwa w polskich przedsiębiorstwach – wyniki badań, [w:] Juźwicka A., Szymańska K., Walecka A. (red.) Nowe spojrzenie na kulturę organizacyjną. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź 2014, ss. 9-19.
Mikkelsen A, Saksvik P.: The relationship between systematic OHS management and sick leave. Journal of Occupational Health and Safety. Vol. 20, No. 2, 2004, ss. 169-179.
Znajmiecka-Sikora M.: Wysoka kultura bezpieczeństwa – analiza działań podejmowanych przez organizacje. Stadium przypadku. [w druku].
Guadagnoli E., Velicer W.: Relation of sample size to the stability of component patterns. Psychological Bulletin, Vol. 103, 1988, ss. 265-272.
Field A.: Discovering statistics using SPSS. Sage Publications, London 2005.
Milczarek M.: Opracowanie kwestionariusza do oceny klimatu bezpieczeństwa w zakładzie pracy. Raport z III etapu pracy statutowej. CIOP, Warszawa 2001 (materiał niepublikowany).
Comrey A.L., Lee H.B.: A First Course in Factor Analysis (2nd edition). Lawrence Erlbaum Associates, Hillsdale, New Jersey 1992.